Special | Jos Verstappen viert 46ste verjaardag: een carrière van alles of niets

Er is een Nederlandse Formule 1-geschiedenis ‘voor’ Jos Verstappen en ‘na’ Jos Verstappen. Tot het moment dat Verstappen zijn intrede deed in de koningsklasse van de Nederlandse autosport bleef het aantal Grands Prix dat een Nederlandse coureur reed vaak beperkt tot een aantal. Dit kwam voornamelijk omdat deze coureurs, waaronder ook Verstappens manager Huub Rothengatter en Le Mans-winnaar Jan Lammers, veel geld mee moesten brengen om Grands Prix te mogen rijden. Bij Verstappen ging dat, zeker in de begin jaren van zijn loopbaan anders. De Limburger is er puur op talent, en een beetje mazzel, gekomen.

Dat Jos Verstappen een exceptioneel getalenteerd coureur was bleek in het eerste jaar dat de Limburger aan autosport deed. Vers uit de kartsport won Verstappen het Opel Lotus Benelux-kampioenschap en maakte direct promotie naar het Duitse Formule 3-kampioenschap dat hij in 1993 ook direct op zijn naam schreef. Daarnaast won hij de prestigieuze Marlboro Masters op Circuitpark Zandvoort. Het was voor het Footwork Formule 1-team aanleiding genoeg om Verstappen eens te laten testen. Die test vond plaats op het circuit van Estoril, daags na de Portugese Grand Prix. Verstappen reed binnen enkele ronden een tijd die hem voor de Grand Prix de tiende startplek op zou hebben geleverd en is slechts enkele tienden langzamer dan racecoureur Derrick Warwick. De Formule 1-wereld staat verstelt en na de test in Portugal krijgt Verstappen een contract aangeboden door zo’n beetje ieder team op de paddock, behalve het team van Williams.

Verstappen en manager Rothengatter besluiten de weg der geleidelijkheid te volgen en kiezen er voor om in 1994 te gaan testen voor topteam Benetton in plaats van te gaan racen voor een team uit het achterveld. Verstappen wordt echter tijdens de eerste Grand Prix van 1994 voor de leeuwen gegooid als hij als vervanger van de tijdens een testongeluk geblesseerd geraakte JJ Lehto aan de start verschijnt voor de Grand Prix van Brazilië. Verstappen debuteert veelbelovend, maar ziet zijn race beëindigd worden door een wel erg optimistische inhaalactie van Eddie Irvine. Een race later in de Pacific spint Verstappen uit de wedstrijd. Pas in Frankrijk verschijnt hij wederom aan de start als Benetton hem de voorkeur geeft boven JJ Lehto. In Duitsland heeft Verstappen zijn bekende pitbrand-ongeluk, wat hem, ironisch genoeg, een startbewijs oplevert voor de Grand Prix van Hongarije waar hij als eerste Nederlander ooit het podium weet te halen. Een prestatie die hij een race later in België herhaalt, al komt de Limburger als vierde over de finish op Spa en moet teamgenoot Schumacher gediskwalificeerd worden voor het tweede podium uit zijn nog jonge loopbaan. Na een vijfde plaats behaald te hebben in Portugal zit het Formule 1-seizoen voor Verstappen er op omdat Benetton een ervaren coureur wil meenemen naar de laatste races van het seizoen ter ondersteuning van titelfavoriet Michael Schumacher.

In 1995 is er geen plaats voor Verstappen bij Benetton en wordt hij gestald bij het team van Simtek. Verstappen maakt indruk in de Simtek S951, maar moet lijdzaam toezien dat het team na vijf Grands Prix failliet gaat. De rest van het seizoen test Verstappen voor Benetton en Ligier.

Daarna gaat het in raptempo achteruit met de carrière van de Limburger, die snelle en indrukwekkende races afwisselt met uitvalbeurten en grindbak-bezoekjes. Het hoort allemaal bij de alles-of-niets-rijstijl die ook zoon Max kenmerkt. In 1996 racete Jos voor Arrows, dat ondanks toezeggingen aan het eind van het seizoen afscheid neemt omdat het voor 1997 wereldkampioen Damon Hill aan kan trekken. In 1997 vindt Verstappen onderdak bij Tyrrell, maar slaagt er niet in om punten te scoren. In 1998 staat de Limburger aanvankelijk werkeloos langs de kant, maar kan hij halverwege het seizoen instappen bij het Stewart-team waar hij de Deen Jan Magnussen kan vervangen. Zijn prestaties resulteren niet in een contractverlenging en voor 1999 staat Verstappen wederom buitenspel. Hij besluit te kiezen voor een ambitieus project: Honda. Het Honda-testteam bereidt de (r)entree van het Japanse merk in de Formule 1 voor door in 1999 een heel seizoen te testen, alvorens in 2000 op topniveau ingestapt zal worden. Verstappen is de testcoureur van dienst en weet zich ook verzekerd van een racecontract voor 2000. Het begin is veelbelovend en tijdens een officiële Formule 1-test kan Verstappen gemakkelijk met de topteams mee. Helaas voor de Nederlander trekt Honda de stekker uit het project als ontwerper en technisch directeur Harvey Postlethwaite plotseling overlijdt.

Einde droom en einde carrière zo lijkt het, maar Jos Verstappen komt terug. Begin 2000 tekent hij een contract bij Arrows en beleeft daar het beste seizoen uit zijn loopbaan. Met een prachtige vijfde plaats in Canada en zelfs een vierde plaats in Italië toonde Verstappen de potentie van de Arrows aan en voor het eerst in zijn loopbaan bleef Verstappen gedurende de winter bij hetzelfde team. In 2001 kende Verstappen zijn ‘finest hour’ door in de Maleisische stortbuien lange tijd op een tweede plaats te rijden en om punten te strijden met auto’s die normaliter vele malen sneller waren. Uiteindelijk werd Verstappen zevende en finishte zodoende net buiten de punten. Het enige puntje van dat jaar scoorde Verstappen in Oostenrijk, maar dat was voldoende om een contractverlenging af te dwingen. Ook in 2002 zou Verstappen voor Arrows uitkomen. Teambaas Tom Walkinshaw flikte Verstappen echter hetzelfde trucje als in 1996 door Heinz-Harald Frentzen vast te leggen en Verstappen te bedanken voor bewezen diensten. In 2003 keerde Verstappen nog één seizoen terug in de Formule 1 bij het team van Minardi, waar hij opzien baarde door tijdens de kletsnatte eerste vrije training voor de Grand Prix van Frankrijk de snelste tijd op de klokken te zetten.

Na de Formule 1 brak eigenlijk een veel succesvollere periode in Verstappens carrière aan. Hij kwam in 2005-2006 uit voor Team Nederland in het A1-kampioenschap, waarbij hij de hoofdrace in Zuid-Afrika zelfs wist te winnen. Ook in 2006-2007 zou Verstappen A1 gaan rijden, maar een conflict met teambaas Jan Lammers verhinderde dat. In 2008 nam Verstappen deel aan het LMP2-kampioenschap met het team van Peter van Merkesteijn en won op een na alle races van het WEC-kampioenschap in zijn klasse. Verstappen debuteerde dat jaar op Le Mans en won direct de LMP2 wedstrijd. Een jaar later racete Verstappen opnieuw op Le Mans, dit keer in het LMP1 team van Aston Martin. Verstappen maakte tijdens zijn eerste kennismaking direct indruk door sneller te zijn dan zijn teamgenoten, maar crashte ook met de bolide. Het is een beetje het verhaal van de autosportcarrière van Jos Verstappen: Alles of niets. (fotocredit: Instagram Jos Verstappen)