Dat Norris gedurende het jaar iets aan vorm in moest leveren, mag niet als verrassing komen. De eerste tien wedstrijden van 2021 wist hij elke race te scoren. Daar had hij in Hongarije vermoedelijk mee door kunnen gaan, ware het niet dat hij in de openingsfase van de race uitgeschakeld werd door een overenthousiaste Valtteri Bottas. Eigenlijk vielen de resultaten vanaf het moment dat die reeks gestopt werd tegen, met uitzondering van een tweede plek in Italië voor de talentvolle rijder. Tot aan Monza kende hij een meer dan verdienstelijk seizoen. De race daarop, in Rusland, kwam de grootste smet op zijn F1-jaar.

Norris had de beste zaterdag van zijn carrière en behaalde op schitterende wijze poleposition op een nat wegdek. Wel was hij gewaarschuwd voorafgaand aan de start: het rechte stuk naar de eerste bocht staat op Sochi Autodrom toe dat de nummers twee en drie middels een slipstream die eerste plek gemakkelijk af kunnen pakken. Zijn vriend en oud collega, Carlos Sainz, maakte gebruik van deze mogelijkheid. Norris hield de Ferrari-coureur in de openingsfase bij en in ronde 13 was P1 weer van hem.

Alles verliep op rolletjes voor de jonge Engelsman. Lewis Hamilton was lang opgehouden door teamgenoot Daniel Ricciardo en het werd duidelijk dat de Mercedes de snelheid op het rechte stuk niet had om zich gemakkelijk een weg langs een McLaren te banen. Met andere woorden: de eerste Grand Prix-zege van Norris kwam steeds dichterbij en leek een ronde of dertig lang een serieuze mogelijkheid. Dit veranderde toen het in de slotfase keihard begon te regenen. Norris besloot om buiten te blijven en dit bleek de verkeerde keuze. Hij glibberde over het circuit terwijl de inmiddels op P2 gelegen Hamilton wél naar binnen dook.

Het kostte de McLaren-rijder dusdanig veel tijd dat hij zijn eerste plaats na die late pitstopfase in moest leveren. Een zevende plek was alles dat nog te redden viel. Norris’ zege verdween en hij maakte zelf de call om buiten te blijven, hoewel McLaren hem erop had moeten wijzen dat het alleen maar harder zou gaan regenen. Zijn eerste Grand Prix-overwinning ging in rook op en de interviews na afloop van de blunder waren hartverscheurend. Hij meldde zich met tranen in de ogen voor de camera’s, na in de pitstraat nog getroost te zijn door zijn landgenoot, die die dag zijn honderdste overwinning pakte.

De jongeman die zich bij tijd en wijle uitlaat over het belang van mentale gezondheid kreeg en plein public een zware mentale tik te verduren. Ontzettend sneu, natuurlijk, en Norris wordt over het algemeen gezien als een goede, vrolijke jongen. Niemand gunde hem het dus dat hij op zo’n manier zijn eerste zege misliep. Norris wist zelf ook dat het in de autosport nou eenmaal niet altijd volgens plan gaat, maar het is moeilijk om zoiets te accepteren wanneer het je voor de eerste keer gebeurt.

Opvallend was dat in de daaropvolgende races Norris’ goede vorm eigenlijk compleet weg was. Het vormt een mooie casus voor de Formule 1-liefhebber die benieuwd is naar of, en in hoeverre, de mentale gesteldheid van een coureur de prestaties aantast. Zoals we in het verleden bij Pierre Gasly gezien hebben bijvoorbeeld, zijn er gevallen te noemen waarin een rijder duidelijk last had van druk, of gewoon niet lekker in zijn vel zat, waarna deze coureur ver ondermaats presteerde. De Fransman is hier een perfect voorbeeld van. Was er bij Norris echter ook sprake van na Rusland?

Op het eerste gezicht lijkt van wel. Norris wist in de eerste vijftien races van 2021, Rusland incluis, gemiddeld 9,2 punten per race te verzilveren. In de zeven races na Rusland lag dit gemiddelde op 3. Hij zat in die resterende races dus op één derde van de punten. Hij reed die laatste zeven races allen uit, maar wist op drie gelegenheden slechts tiende te worden. Eenmaal werd hij negende, eenmaal achtste en tweemaal zevende. Vergelijk dat eens met de drie derde plekken en de tweede plek van vóór Rusland, en het wordt duidelijk dat Norris wel degelijk worstelde met zijn vorm in die laatste races.

Had deze vormdip te maken met Norris of met McLaren? Het is een terechte vraag, want als McLaren relatief aan haar concurrenten snelheid verloor, dan vallen die lagere eindklasseringen de rijders immers niet te verwijten. Om te bepalen welke factor in het ondermaatse seizoeneinde van Norris de grootste rol speelde, kunnen we de resultaten van Norris en teamgenoot Ricciardo naast elkaar leggen. Ervoer Ricciardo een vergelijkbare vormdip dan zou je namelijk kunnen beargumenteren dat McLaren wat betreft het materiaal slechter ging presteren – niet geheel onbegrijpelijk, gezien bij veel teams de focus al op 2022 ging tegen het einde van vorig jaar.

Uit de cijfers van 2021 blijkt dat relatief slechter materiaal waarschijnlijk niet de volledige verklaring is voor de kleurloze laatste wedstrijden van Norris. Het team presteerde wel een stuk slechter. In de laatste zeven race van het seizoen lag namelijk ook het gemiddelde van Ricciardo een stuk lager dan ervoor. Hij ging van een gemiddelde 6,2 punten per race naar een gemiddelde van 2,85. Niet zo’n drastische verandering als bij Norris, maar nog steeds een halvering van de hoeveelheid behaalde punten per race. Als team pakte McLaren in de eerste vijftien races 231 punten, gemiddeld 15,4 punten per race. In de laatste zeven waren dit er 41, dus gemiddeld 5,86 punten per race.

Het concurrentievermogen van McLaren lag dus lager, maar uit de vergelijking tussen Norris en Ricciardo kunnen we tevens halen dat Norris het in de laatste races van 2021 een stuk zwaarder had dan zijn collega. Zo scoorde Norris aan het begin van het jaar bijna 150 procent van de punten van zijn teamgenoot. In de laatste wedstrijden was dit slechts 105 procent. Relatief aan Ricciardo wist Norris dus zeker minder uit te blinken. Wel won hij ongeveer even vaak het onderlinge duel in beide seizoenshelften, wat het vermoeden alleen maar versterkt dat er wellicht mentaal meer aan de hand was bij hem.

Zijn consistentie behield hij, maar Norris kwam niet hoger dan een zevende plek, waar Ricciardo twee keer liet zien in die laatste races dat er meer in zat. Hij werd in de Verenigde Staten en Saoedi-Arabië twee keer vijfde, Norris eenmaal achtste en eenmaal tiende. Vóór Rusland lukte het Ricciardo vier keer om voor Norris te eindigen, twee van die races waren Hongarije en België, waar Norris uit de race gereden werd (Hongarije) en geen kans had om richting de punten te rijden (België). Effectief nam Ricciardo in de eerste veertien races op pure snelheid twee keer het voortouw, en in de laatste zeven ook. Norris had tegen het einde van het jaar simpelweg meer moeite met het bijbenen van zijn teamgenoot.

Rusland was voor Norris een zeer bittere pil om te slikken. Het is voor een coureur nooit prettig om een zege uit handen te moeten geven, maar al helemaal wanneer het de eerste betreft, doet zoiets pijn. Norris en McLaren zijn na de blunder in Sochi aan het werk gegaan, hebben gekeken naar de communicatie en hoe deze communicatie beter kon. Volgens beide kampen heeft dit de samenwerking verbeterd, maar daar was in de daaropvolgende races qua resultaten weinig van te merken. Zijn vorm zakte hevig in en het ligt voor de hand dat de teleurstelling van het verlies van de zege in Rusland daar een rol in heeft gespeeld, al helemaal omdat dat precies het omslagpunt was in zijn jaar dat het minder ging.

Ricciardo’s vorm kelderde ook na Rusland, wat aangeeft dat de McLaren wel degelijk minder presteerde en dat verklaart dus deels de matige prestaties van Norris. Met het sterke tweede seizoendeel van Ferrari is het te begrijpen dat de heren regelmatiger topposities in moesten leveren. Toch is het gat van Ricciardo tussen de prestaties vóór en na Rusland kleiner. Opvallend is dat de twee coureurs qua puntentotalen vrijwel op gelijke hoogte lagen. Haalden ze dan allebei op hun eigen manier, de een met consistente lage puntenfinishes en de ander met inconsistent hoge puntenfinishes, alles uit het materiaal wat er in die slotfase van het reglementaire tijdperk nog in zat? Zeker weten doen we het niet totdat Norris zich erover uitlaat. Wel is duidelijk dat er iets in Rusland gebeurd is dat de opmars van Norris gestopt heeft, en wat ze misschien wel de derde plek in het wereldkampioenschap heeft gekost.